بررسی سیاست های توسعه اقتصاد زیستی در دنیا و ایران

به گزارش روابط عمومی مرکزپژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات ارتباطات و فناوری‌های نوین این مرکز با اعلام این مطلب که اقتصاد زیستی به معنای استفاده از منابع زیستی و تبدیل آنها به محصولات جدید و دارای ارزش اقتصادی است ، افزود: لزوم مقابله با چالش‌هایی همچون کمبود منابع غذایی، بهداشت و سلامت ، آسیب‌های زیست محیطی و تغییرات آب و هوایی سبب شده است سیاست‌های توسعه اقتصاد زیستی در سال‌های اخیراهمیت زیادی پیداکند. در اتخاذ سیاست‌های اقتصاد زیستی کشورها که معمولا به صورت اسناد جامع و یا اسناد بخشی ارائه می شوند، عوامل مختلفی نقش دارند که دسترسی به منابع طبیعی جنگلی، کشاورزی ، دریایی و میزان توانمندی‌های فناورانه و نوآورانه از جمله آنها محسوب می شوند. کشورهای دارای منابع طبیعی در دسترس و با سطح نوآوری و فناوری پایین ، سیاست‌های خود را بر استفاده مطلوب از زیست توده به ویژه در بخش کشاورزی و تولیدانرژی و سوخت متمرکزکرده‌اند. کشورهای توسعه یافته و دارای شاخص جهانی نوآوری و سطح فناوری بالا؛ علاوه بر سیاست‌های بهره‌برداری از منابع طبیعی در دسترس ، با تکیه بر توانمندیهای فناورانه در فرآیندهای تولید و تبدیل، توسعه اقتصاد زیستی در بخش سلامت و صنایع شیمیایی را نیز مورد توجه قرار داده‌اند. نگاهی به منابع زیستی کشورایران که توسعه زیست فناوری و دستیابی به بازارهای آن را در اسناد بالادستی خود مدنظر قرار داده است، نشان می دهد تربیت نیروهای متخصص و انتقال و توسعه برخی فناوری‌های نوین به ویژه در حوزه سلامت، سطح توانمندی‌های فناورانه در این حوزه را بهبود بخشیده است. بهبود سطح فناوری و نوآوری در زیست فناوری‌ سلامت باعث توسعه این حوزه نسبت به سایرحوزه‌ها و در اختیار گرفتن سهم بیشتری از بازار اقتصاد زیستی کشور شده است. هر چند در حوزه‌هایی همچون کشاورزی، میزان دسترسی به منابع جنگلی و کشاورزی در کشور محدود است، اما به نظر می رسد اتخاذ سیاست‌های تقویت توانمندی فناوری ونوآوری در این حوزه نیز بتواند تا حدی بر چالش‌ کمبود منابع اولیه غلبه کرده و به توسعه بازار اقتصاد زیستی کمک کند. با وجود دسترسی های مناسبی که به منابع زیستی آ‌بزی در شمال و جنوب کشور وجود دارد، نقش این منابع در توسعه اقتصاد زیستی کشور کم رنگ بوده و نیازمند اتخاذ سیاست‌های مناسب برای بهره‌مندی از پتانسیل‌های این حوزه است. در حال حاضر سیاست‌های اقتصاد زیستی کشور در برنامه ششم توسعه بر توسعه کودها و مهارگرهای زیستی و حمایت از تولید برق زیستی به کمک پسماندهامتمرکز شده است. با این حال دستیابی به سهم 3 درصدی بازار جهانی محصولات زیست فناوری به عنوان یکی از اهداف کلان اقتصاد زیستی کشور، در گام اول نیازمندتعیین بازارهای اولویت‌داراین حوزه برای کشور بر اساس پتانسیل‌ها ، توانمندی‌ها ، بازار تقاضا و صادرات می باشد. ساماندهی و انسجام بخشیدن به سیاست‌های اتخاذ شده در بخش‌های مختلف ، ایجادظرفیت‌ها و زیرساخت‌های لازم برای اجرای آنها ، نظارت و پایش منظم اجرا، همگرا ساختن فعالیت‌نهادهای متولی و توسعه متوازن زیست فناوری و بازارهای آن به ویژه در حوزه کشاورزی و محیط زیست از اهم اقدامات سیاستی ، نظارتی و اجرایی در جهت نیل به این هدف محسوب می شوند.