بررسی چشم انداز کلی بودجه بخش فرهنگ در لایحه بودجه سال 1398 کل کشور

به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش‎های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ این مرکز در گزارشی با بررسی چشم‌انداز کلی بودجه بخش فرهنگ در لایحه بودجه سال 1398 کل کشور، آورده است؛ بودجه فرهنگی کشور به دو بخش اعتبارات مستقیم و غیر‌‌مستقیم تقسیم می‌‌شود که اعتبارات مستقیم شامل فصول فرهنگ بوده و اعتبارات غیر‌‌مستقیم نیز شامل بخش‌‌هایی چون آموزش عالی، ‌آموزش و پرورش، ایثارگران، ‌زنان، خانواده و جوانان، ‌اعتبارات فرهنگی نهاد‌‌های نظامی، اعتبارات فضای مجازی و معاونت فرهنگی دستگاه‌‌های اجرایی می‌‌شود. اعتبارات غیر‌‌مستقیم دارای پراکندگی خاصی بوده، به همین دلیل به‌‌ صورت دقیق قابل محاسبه نیست. اعتبارات مستقیم امور فرهنگ در لایحه بودجه سال 1398 نسبت به مبلغ مصوب بودجه سال 1397 کاهش 6/0درصدی داشته ‌‌است؛ این در ‌‌حالی‌‌ است که در اموری چون خدمات عمومی و محیط زیست بالای 50 درصد رشد بودجه را شاهد هستیم.

این گزارش می‌افزاید؛ امور فرهنگی شامل 8 فصل مختلف است که اعتبارات فرهنگی در میان آنها توزیع شده ‌‌است. در میان فصل‌‌های مختلف فرهنگ فصل‌‌های دین و مذهب، فرهنگ و هنر، تحقیق و توسعه در امور فرهنگ با رشد منفی اعتبارات مواجه هستند. با این حال فصل گردشگری با رشد حدود 31 درصدی بیش‌‌ترین میزان اعتبارات را داشته ‌‌است. رشد 23 درصدی اعتبارات فصل میراث فرهنگی نیز از نکات مهم و قابل تأمل اعتبارات فصول فرهنگی لایحه بودجه است. در خصوص ماهیت دستگاه‌‌های فرهنگی و به‌تبع آن تعداد آنها اتفاق نظر وجود ندارد. با این حال بر ‌‌اساس آن‌‌چه در حوزه فعالیت کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی قرار دارد و مطابق با آنچه بر اساس تفسیر سازمان برنامه و بودجه دستگاه اصلی فرهنگی محسوب می‌شود تعداد این دستگاه‌ها 33 مورد است.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی پنج دستگاه سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت ورزش و جوانان، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و مرکز خدمات حوزه‌‌های علمیه اعتباری بالغ بر هزار میلیارد تومان دریافت کرده که بیش‌ترین میزان اعتبارات را دارا هستند و با هم معادل 83 درصد از اعتبارات فرهنگی را دریافت می‌‌کنند.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد میزان اعتبار دستگاه‌‌هایی چون سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، شورای عالی حوزه‌‌های علمیه و جامعة المصطفی العالمیه با اختلاف اندکی جزء دستگاه‌‌های با اعتبار بالای فرهنگی محسوب می‌‌شوند. در نتیجه 83 درصد از اعتبارات میان پنج دستگاه فرهنگی توزیع می‌شود و 17 درصد از اعتبارات باقی‌‌مانده نیز میان 28 دستگاه و سازمان فرهنگی توزیع می‌‌شود.

بر اساس این گزارش برنامه‌های فرهنگی که اعتبارات اختصاص داده شده به دستگاه‌های فرهنگی ذیل آن هزینه می‌شود، بسیار متنوع و متکثر است. به گونه‌ای که امکان ارائه تصویری معنادار از کلیه این برنامه‌ها وجود ندارد. همان‌طور که عناوین برنامه‌ها نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از آنها به ‌صورت بسیار کلی بیان شده و نمی‌تواند نشان‌دهنده جهت‌گیری‌های دستگاه‌های فرهنگی در فعالیت‌های اجرایی باشد. برای مثال مهم‌ترین عناوین برنامه‌های فصل فرهنگ و هنر که بیش‌ترین اعتبار را در میان فصول فرهنگی دریافت کرده است ذیل سه عنوان بسیار کلی، مبهم و نظارت‌ناپذیر حمایت، تأمین و گسترش ارائه شده است. این مسئله نشان می‌دهد که عناوین ذکر شده جنبه صوری داشته و ارتباط آشکار و شفافی با فعالیت‌های واقعی و اجرایی ندارد.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی می افزاید: در پایان گزارش نیز برخی اعتبارات مربوط به ردیف‌‌های متفرقه آمده است که مجموع اعتبارات متفرقه‌‌های انتقال‌‌یافته در لایحه بودجه 1398 مبلغ 7.864.248 میلیون ریال است که نسبت به مصوبه 1397 رقم3/66 درصد رشد منفی داشته‌‌ است. اعتبارات ردیف‌‌های متفرقه غیر‌‌انتقال‌یافته در لایحه 1398 رقم 30.236.520 میلیون ریال است که نسبت به مصوب 1397 رقم 26/33 درصد افزایش اعتبار داشته ‌‌است.

متن کامل این گزارش را می توانید اینجا بخوانید.