گردشگری در گام دوم جمهوری اسلامی ایران (با محوریت گردشگری خانوادگی)

 به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ، دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ این مرکز در گزارشی با عنوان " گردشگری در گام دوم جمهوری اسلامی ایران (با محوریت گردشگری خانوادگی)" آورده است : گردشگری به‌عنوان صنعتی پیشرو در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور به‌واسطه ماهیت خاص خود یکی از ابزارهای کلیدی گام دوم انقلاب اسلامی در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی به‌شمار می‌رود؛ با این‌حال، صنعت گردشگری در ایران همانند اقصی نقاط دنیا متأثر از دو دسته عوامل زمینه‌‌ای (فرهنگ، اقتصاد، امنیت، جاذبه‌‌ها و امکانات رفاهی و زیرساخت‌های مربوط) و عوامل عملکردی (سیاستگذاری اعم از اسناد بالادستی، قوانین، مقررات و ضوابط مربوط، نحوه اجرا و نظارت بر آنها) است.

بر اساس این گزارش ، مسئله فوق می‌تواند با مقایسه جایگاه گردشگری در قوانین و اسناد بالادستی کشور در دوره پیش و پس از بزرگ‌ترین تحول سیاسی – اجتماعی - فرهنگی ایران یعنی انقلاب اسلامی سال 1357 نمود یابد که در آن نقش عوامل عملکردی تأثیرگذاری خود را بر روند پیشرفت در این حوزه نشان می‌‌دهد.

مطالعات مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی تصریح می کند: از متون اسناد بالادستی به‌ویژه سیاست‌های کلی ابلاغی و احکام قانونی چنین برداشت می‌شود که دستگاه‌های ذی‌ربط و ذی‌نقش، آن‌طور که شایسته است، قائل به گردشگری به‌عنوان موتور محرک اقتصاد کشور نیستند و با وجود انعکاس نسبی خط‌مشی‌گذاری‌های توسعه گردشگری ایران در اسناد بالادستی، به‌دلیل اتخاذ سیاست‌ها و رویه‌‌های اجرایی نادرست و برخی تنگناهای اجتماعی و اقتصادی، تاکنون موجبات توسعه پایدار و مطلوب گردشگری فراهم نیامده است.

این گزارش می افزاید: ضعف زیرساخت‌های عمومی و خاص گردشگری، محدود بودن تعداد اقامتگاه‌های گردشگری، وضعیت نامناسب جاده‌ها، ‏پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی، افزایش آمار تلفات رانندگی و احساس ناامنی و ترس از سفر از این طریق، سیستم ‏ناکارآمد و بسیار محدود خطوط حمل‌و‌نقل به‌وی‍ژه ریلی و هوایی و گران بودن سفر از این طریق، بالابودن هزینه اقامت ‏در هتل‌ها و اقامتگاهای مربوط، پندارهای نادرست جامعه در مورد گردشگران، عدم تبلیغ مناسب در زمینه جاذبه‌های سیاحتی ایران، وضعیت نامناسب خدمات اولیه ‏گردشگری (از‌جمله سرویس‌های بهداشتی و اسکان موقت) کیفیت ضعیف خدمات گردشگری به‌خصوص در سطح ‏گردشگری بین‌المللی و آموزش ناکارآمد نیروی انسانی، عدم ثبات ساختاری و مدیریتی، تعدد دستگاه‌ها و تداخل وظایف و اختیارات در حوزه مذکور ازجمله چالش‌ها و موانع رونق گردشگری در کشور هستند.

بر اساس مطالعات مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی عدم توفیق این صنعت، تا حد زیادی ناشی از نبود نگاه دقیق به گردشگر و پدیده گردشگری مبتنی‌بر اهداف و آرمان‌‌های ملت انقلابی ایران اسلامی است؛ امری که مسائل و چالش‌های بسیاری را فراروی رونق این صنعت قرار داده است؛ تا جایی‌که توسعه گردشگری در گام دوم انقلاب اسلامی پیش از هر چیز نیازمند بازنگری در نگرش‌ها و الگوهای حاکم بر برنامه‌ریزی توسعه این صنعت و تطبیق این الگوها با مؤلفه‌های فرهنگی و معیارهای ارزشی حاکم بر جامعه است. گزارش حاضر شرحی تفصیلی بر اهمیت و جایگاه صنعت گردشگری در گام اول انقلاب اسلامی است که پس از شناسایی مسائل و چالش‌های پیشروی توسعه این صنعت، راهبرد مطلوب ساماندهی آن در گام دوم انقلاب را ارائه می‌دهد.